(Ανατομίας)
Όργανα του ουροποιητικού συστήματος που παράγουν τα ούρα μέσω των οποίων γίνεται η απομάκρυνση των άχρηστων και επιβλαβών ουσιών και η ρύθμιση της ισορροπίας των υγρών του οργανισμού.
Οι νεφροί εμφανίζονται στα[GLi]σπονδυλόζωα και παρουσιάζουν εξέλιξη (πρόεδρος, μεσόνεφρος και μετάνεφρος) ανάλογα με την ομάδα του οργανισμού. Η πιο εξελιγμένη μορφή, ο μετάνεφρος, εμφανίζεται στα ερπετά, τα πτηνά και τα θηλαστικά.
Οι νεφροί στον άνθρωπο είναι δύο και βρίσκονται στην κοιλιακή κοιλότητα δίπλα στη σπονδυλική στήλη στο ύψος του 12ου θωρακικού σπονδύλου και των πρώτων οσφυϊκών. Έχουν σχήμα φασολιού.
Στην εσωτερική του πλευρά κάθε νεφρός παρουσιάζει άνοιγμα, την πύλη του νεφρού, από την οποία περνούν η νεφρική φλέβα, η νεφρική αρτηρία και ο ουρητήρας.
Ο ουρητήρας συνεχίζει προς το εσωτερικό του νεφρού (νεφρική κοιλία) σχηματίζοντας τη νεφρική πύελο.
Ο νεφρός περιβάλλεται από τον ινώδη χιτώνα, από συνδετικό ιστό και από το περινεφρικό λίπος.
Το εσωτερικό του νεφρού διακρίνεται σε δύο περιοχές: τη φλοιώδη ουσία εξωτερικά και τη μυελώδη εσωτερικά.
Στη φλοιώδη ουσία τα ουροφόρα σωληνάρια σχηματίζουν σπείρες, ενώ στη μυελώδη ακολουθούν ευθεία πορεία.
Στη μυελώδη ουσία διακρίνονται 7-20 περιοχές, οι νεφρικές πυραμίδες, κυκλικά τοποθετημένες. Το εσωτερικό τους άκρο, η νεφρική θηλή, έχει πόρους (τρήματα) από τους οποίους φεύγουν τα ούρα προς τη νεφρική πύελο.
Η δομική και λειτουργική μονάδα του νεφρού είναι ο νεφρώνας.
Κάθε νεφρός αποτελείται από εκατομμύρια νεφρώνες.
Κάθε νεφρώνας αποτελείται από το μαλπιγγιανό σωμάτιο και το ουροφόρο σωληνάριο.
Το μαλπιγγιανό σωμάτιο αποτελείται από ένα δίκτυο τριχοειδών αγγείων της νεφρικής αρτηρίας που περιβάλλεται από δύο στρώματα κυττάρων, την κάψα του Μπόουμαν (βωμάνιο έλυτρο).
Το ουροφόρο σωληνάριο αποτελείται από το εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο, την αγκύλη του Henle και το άπω εσπειραμένο σωληνάριο και καταλήγει μαζί με άλλα στο αθροιστικό σωληνάριο.
Όλα τα αθροιστικά σωληνάρια εκβάλλουν στη νεφρική πύελο.
Στην κάψα του Μπόουμαν γίνεται διήθηση του πλάσματος του αίματος και σχηματίζεται το πρόουρο. Στο εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο γίνεται επαναρρόφηση των χρήσιμων συστατικών από το αίμα (νερό, γλυκόζη, αμινοξέα, ανόργανα στοιχεία κ.ά.). Στην αγκύλη του Henle συμπυκνώνεται το πρόουρο και αφαιρείται νερό ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού. Στο άπω εσπειραμένο σωληνάριο γίνεται περαιτέρω επαναρρόφηση νερού και ηλεκτρολυτών ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού.
Το υπόλοιπο πρόουρο αποτελεί τα ούρα που μέσα από τα αθροιστικά σωληνάρια εκβάλλουν στη νεφρική πύελο και από εκεί στην ουρήθρα.
Με τα ούρα αποβάλλονται από τον οργανισμό άχρηστες και επιβλαβείς ουσίες, όπως η ουρία και το ουρικό οξύ, η κρεατινίνη, το γαλακτικό οξύ, η περίσσεια του νερού και των ανόργανων αλάτων. Έτσι οι νεφροί συμβάλλουν στη ρύθμιση της ωσμωτικής πίεσης των κυττάρων του οργανισμού, στο ισοζύγιο του νερού και των ηλεκτρολυτών και στη ρύθμιση του pΗ του οργανισμού.
Επιπλέον οι νεφροί παράγουν ορμόνες που ρυθμίζουν την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και[GLi]την αρτηριακή πίεση του αίματος.
Σε μερικές περιπτώσεις νεφροπαθειών είναι απαραίτητη η αφαίρεση ενός νεφρού.
Αν το άλλο νεφρό είναι εντελώς υγιές, ο οργανισμός λειτουργεί εξίσου καλά.
Σε περιπτώσεις έντονης νεφρικής ανεπάρκειας χρησιμοποιείται τεχνητό νεφρό ή γίνεται μεταμόσχευση νεφρού από υγιές άτομο.
