(Βιογραφίες – Μυθολογία)
(460-377 π.Χ.)
Ο Ιπποκράτης ήταν ο πρώτος που ταξινόμησε συστηματικά τις ιατρικές γνώσεις και, όπως μας λέει ο Γαληνός, ήταν ο εισηγητής της μεθόδου της θεραπείας των νόσων.
Με τη ζωή του [GLi] ασχολήθηκαν πολλοί από τους αρχαίους συγγραφείς και σε αυτούς στηρίχτηκαν ο Σωρανός ο Εφέσιος, ο συγγραφέας του Λεξικού Σούδα και ο Τζέτζης για να γράψουν τις τρεις βιογραφίες του Ιπποκράτη που σώθηκαν μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με τις βιογραφίες αυτές, ο Ιπποκράτης γεννήθηκε στην Κω και ήταν ο 17ος απόγονος του Ασκληπιού.
Πατέρας του ήταν ο Ηρακλείδης και μητέρα του η Φαιναρέτη.
Ως δάσκαλοί του αναφέρονται ο πατέρας του, ο Γοργίας ο Λεοντίνος, ο Ηρόδικος και ο Δημόκριτος. Ασκήθηκε και στις δύο αρχαίες ιατρικές σχολές, της Κνίδου και ιδιαίτερα της Κω, της οποίας τις αρχές ακολούθησε σε όλη του τη ζωή.
Μετά το θάνατο των γονιών του, έφυγε από την πατρίδα του και περιηγήθηκε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων τη Σκυθία, τη Θάσο, ίσως και την Αίγυπτο. Τέλος, όπως λέγεται, του υποδείχτηκε σε ένα όνειρο να κατοικήσει στη χώρα των Θεσσαλών και εγκαταστάθηκε στη Λάρισα. Εκεί, εξασκώντας το επάγγελμα του γιατρού με πολλή επιτυχία και διδάσκοντας αυτούς που ήθελαν να αποκτήσουν ιατρικές γνώσεις, έγινε γρήγορα διάσημος, γι’ αυτό και κλήθηκε να θεραπεύσει το βασιλιά της Μακεδονίας Περδίκκα Β΄. Επίσης λέγεται ότι τον κάλεσαν να λυτρώσει τα Άβδηρα από ένα λοιμό καθώς και το φιλόσοφο Δημόκριτο, που τον θεωρούσαν μανιακό. Όταν όμως τον παρακάλεσαν οι γείτονες των Ελλήνων Παίονες και Ιλλυριοί να τους σώσει από ένα λοιμό, έδιωξε τους πρέσβεις τους. Το ίδιο έγινε και με το βασιλιά των Περσών Αρταξέρξη, του οποίου τα πλούσια δώρα δε δέχτηκε, γιατί δεν ήθελε να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε έναν εχθρό της πατρίδας του.
Αντίθετα, τους Θεσσαλούς, τους Αργείους και τους Αθηναίους, πολλές φορές τους βοήθησε.
Οι Αθηναίοι για να τον τιμήσουν τον μύησαν στα Ελευσίνια Μυστήρια, τον έκαναν πολίτη των Αθηνών και χορήγησαν σε αυτόν και τους απογόνους του δωρεάν σίτιση στο πρυτανείο.
Ο Ιπποκράτης θαυμάστηκε από τους συγχρόνους του, όπως καταλαβαίνουμε από τις μαρτυρίες του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.
Πέθανε στη Λάρισα σε ηλικία 90 ετών ή, σύμφωνα με άλλους, σε μεγαλύτερη ηλικία και θάφτηκε μεταξύ Τιρνάβου και Λάρισας.
Ο Άνθιμος Γαζής αναφέρει ότι ο τάφος του υπήρχε το έτος 1807 και ότι ο ίδιος τον επισκέφτηκε.
Ο Ιπποκράτης ήταν μικρού αναστήματος και οι παραστάσεις που σώθηκαν τον απεικόνιζαν φαλακρό και με κοντά γένια. Αρχαία νομίσματα από την Κω έχουν την προτομή του.
Ο Ιπποκράτης άφησε δύο παιδιά, το Θεσσαλό και το Δράκοντα, που και οι δύο έγιναν διάσημοι γιατροί. Από αυτούς, ο Θεσσαλός έγινε γιατρός του βασιλιά της Μακεδονίας Αρχέλαου, ενώ ο γιος του Δράκοντα, Ιπποκράτης και αυτός, έγινε γιατρός της Ρωξάνης, γυναίκας του Μ. Αλεξάνδρου.
Παρά το ότι στην εποχή του Ιπποκράτη απαγορευόταν αυστηρά η ανατομία των ανθρώπινων σωμάτων (και έτσι ο Ιπποκράτης αναγκαζόταν να μελετάει πτώματα ζώων και να δίνε[GLi]ι συγκριτικά τις ονομασίες των ανθρώπινων οργάνων), ωστόσο οι ανατομικές γνώσεις του είναι αρκετά σημαντικές.
Γνώριζε τα οστά του κρανίου, τα νεύρα, την καρδιά, το περικάρδιο, τις καρδιακές κοιλότητες, τους μύες, τους τένοντες, τις φλέβες, τις πνευμονικές αρτηρίες, την αορτή και διάφορα οστά του σώματος.
Ως προς τις φλέβες και τις αρτηρίες πίστευε ότι οι πρώτες περιείχαν αίμα, ενώ οι δεύτερες πνεύμα.
Η παθολογία του Ιπποκράτη είναι επίσης αναπτυγμένη.
Πίστευε ότι μέσα στο ανθρώπινο σώμα υπάρχει η φύσις, μια δύναμη που ρυθμίζει την κανονική αναλογία των θεμελιωδών υγρών του σώματος, που θεωρούσε ότι είναι το αίμα, το φλέγμα, η κίτρινη χολή και η μέλαινα χολή. Η κανονική αναλογία των χυμών αυτών διατηρεί την υγεία, ενώ η ακανόνιστη φέρνει τις αρρώστιες, χωρίς όμως να παραβλέπει ως πρόξενο των τελευταίων την ασιτία ή ελαττωματική σίτιση, το κακό κλίμα, την κληρονομικότητα κτλ.
Στη διαγνωστική χρησιμοποιούσε όλες τις αισθήσεις, ακόμα και την όσφρηση. Στη θεραπευτική απέφευγε τα πολλά φάρμακα, θεωρώντας αποτελεσματικότερα θεραπευτικά μέσα τη δίαιτα, τα εμετικά, τα διουρητικά και γενικά την εγκράτεια. Η χειρουργική του Ιπποκράτη ήταν αρκετά αναπτυγμένη. Μπορούσε να κάνει πάμπολλες εγχειρήσεις, χρησιμοποιώντας όσο το δυνατό πιο απλά εργαλεία, μερικά από τα οποία χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα.
Οι γνώσεις του για τη μαιευτική ήταν επίσης προχωρημένες.
Ήξερε τη φυσιολογία της κύησης και του τοκετού και έκανε εμβρυοτομίες, εμβρυουλκίες κτλ. Τέλος, στον τομέα της γυναικολογίας, ο Ιπποκράτης είχε μελετήσει τις φλεγμονές των γυναικείων γεννητικών οργάνων, την αμηνόρροια και τη δυσμηνόρροια, τις αλλαγές στη θέση της μήτρας κτλ.
Ως προς τον αριθμό των γνήσιων έργων του Ιπποκράτη υπάρχουν πολλές αμφιβολίες. Πάντως είναι γραμμένα όλα στην ιωνική διάλεκτο με πολλά δωρικά στοιχεία. Από αυτά αναφέρονται ως γνήσια, κατά γενική σχεδόν συμφωνία των μελετητών, τα εξής:
«Περί αέρων, υδάτων, τόπων»,
«Περί αρχαίης ιητρικής»,
«Περί αγμών»,
«Περί διαίτης οξέων»,
«Περί των εν κεφαλή τρωμάτων»,
«Επιδημιών α΄ και γ΄»,
«Προγνωστικόν»,
«Αφορισμοί»,
«Περί άρθρων»,
«Μοχλικός»,
«Κατ’ ιητρείον»,
«Όρκος» και
«Νόμος».
Πολλοί μελετητές θεωρούν πως μερικά από αυτά τα έργα, όπως ο περίφημος «Όρκος», δεν είναι γνήσια έργα του Ιπποκράτη.
