(Γεν. Ενδιαφέροντος)
Στον πληθυντικό «εφημερίδες» αποκαλούσαν οι αρχαίοι Έλληνες τα πινάκια ή τους παπύρους, όπου κατέγραφαν τα καθημερινά έσοδα και έξοδα της κατοικίας τους.
Αργότερα πήρε τη σημασία[GLi] των λογαριασμών και της καταγραφής των καθημερινών γεγονότων.
Ήταν δηλαδή ένα είδος λογιστικού και ενημερωτικού ημερολόγιου.
Η λέξη αναφέρεται από το Λουκιανό, ο οποίος χαρακτηρίζει κάποιους σύγχρονούς του φιλοσόφους «εν εφημερίσι φιλοσοφούντας». Με την παραπάνω έννοια χρησιμοποιείται η λέξη και στα βυζαντινά χρόνια και ύστερα απ’ αυτά, δίχως να μπορεί να ειπωθεί πότε ακριβώς, πήρε τη σημερινή σημασία της.
Ίσως ανάμεσα στο 16ο και 17ο αι.
Ο Μ. Αλέξανδρος διέταξε να γράφονται «βασίλειοι» ή «βασιλικαί εφημερίδες», με κάθε είδους ειδήσεις (στρατιωτικές, πολιτικές και άλλες). Αναφέρονται μάλιστα και ονόματα συντακτών τους, όπως του Διόδοτου του Ερυθραίου και του Ευμένη του Καρδιανού. Φυσικά εκείνες οι «εφημερίδες» δεν είχαν καμιά σχέση με τις εφημερίδες των νεότερων χρόνων. Τα ρωμαϊκά όμως acta diurna είχαν πολλά από τα σημερινά χαρακτηριστικά μιας εφημερίδας. Διακόσια χρόνια π.Χ. οι Ρωμαίοι έγραφαν τις ειδήσεις πάνω σε λευκές σανίδες που τις αναρτούσαν σε δημόσιους χώρους, ως ανακοινωθέντα, μαζί με τα νέα της ημέρας, για ενημερώνεται ο ρωμαϊκός λαός. Από την εποχή του Ιούλιου Καίσαρα (48 π.Χ.) αυτές οι τοιχοκολλήσεις ονομάζονταν acta senatus. Ας σημειωθεί πως τα acta diurna εξακολουθούσαν να τοιχοκολλούνται ως την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (5ος αι.).
Στα μέσα του 6ου αι.[GLi] άρχισε στην Κίνα η έκδοση εφημερίδων. Η πιο αρχαία είναι η «Τσιγκ Πάο» (Νέα του Πεκίνου), που αρχικά έβγαινε χειρόγραφη και αργότερα έντυπη με ξύλινα στοιχεία, ως το 911. Ξαναβγήκε το 1351 και δεν έπαψε από τότε να κυκλοφορεί. Μια άλλη εφημερίδα που έβγαινε για αιώνες ήταν και η «Εφημερίδα του Πεκίνου».
Στην Ευρώπη, αν και κυκλοφορούσαν κάποια φυλλάδια από το 15ο αι., οι εφημερίδες με το σημερινό χαρακτήρα τους δεν είναι παλιότερες του 17ου αι. Σταθμό στην ιστορία των εφημερίδων αποτελεί η έκδοση «Gazetta» στη Βενετία, το 1600, και αργότερα, το 1609, ένα δωδεκασέλιδο έντυπο στο Στρασβούργο, που ανάμεσα στις ειδήσεις του αναφέρει την ανακάλυψη του Γαλιλαίου και την τιμωρία του.
Οι εφημερίδες με τη σημερινή τους μορφή παρουσιάστηκαν πρώτα στην Αγγλία («Times» από το 1785, με παλιότερο τίτλο «Daily Universal Register») και έπειτα στη Γαλλία, όπου η προεπαναστατική κίνηση εξυπηρετήθηκε από τις τότε εφημερίδες «Gazette de France» και «Journal de Paris», καθώς και από πολλά χειρόγραφα φύλλα που κυκλοφορούσαν κρυφά, nouvelles à la main, δηλαδή χειρόγραφα νέα, όργανα των Βολταίρου, Μιραμπό κ.ά. Στην Ελβετία, μετά την πτώση του Ναπολέοντα, εκδίδεται η «Journal de Genève» (1840)[GLi] που συνεχίζει και σήμερα την έκδοσή της. Γενικά, παράλληλη στάθηκε η διάδοση των εφημερίδων με τη βαθμιαία επικράτηση των φιλελεύθερων ιδεών.
Σήμερα κυκλοφορούν σ’ όλο τον κόσμο δεκάδες χιλιάδες εφημερίδες σε εκατομμύρια αντίτυπα, που ανήκουν σε ποικίλες κατηγορίες ανάλογα με το περιεχόμενο της ύλης τους (ειδησεογραφικές, πολιτικές, οικονομικές, αθλητικές, σατιρικές κτλ.). Πολλές εφημερίδες κυκλοφορούν επίσης και στο διαδίκτυο.
