(Βοτανική)
Φυτό βολβόρριζο (Allium cepa) του γένους Allium της οικογένειας των Λειλιίδες (κλάση Μονοκοτυλήδονα). [GLi]Κατάγεται από τις παραμεσόγειες χώρες και την Κεντρική Ασία. Στην Ελλάδα καλλιεργείται από τα αρχαιότατα χρόνια και αναφέρεται πολλές φορές από τον Όμηρο.
Το καλλιεργούμενο κρεμμύδι είναι διετές ως τριετές φυτό. Έχει ριζικό σύστημα θυσανωτό κάτω από το βολβό, το γνωστό κρεμμύδι, που δεν προχωρεί βαθιά μέσα στο χώμα (20-50 εκ.), και φύλλα με βαθύ πράσινο χρώμα, κυλινδρικά και κενά στο εσωτερικό. Τα άνθη του σχηματίζουν σφαιρική ταξιανθία στην άκρη ενός ισχυρού ανθικού άξονα.
Ο καρπός είναι κάψα.
Για την καλή ανάπτυξή του θέλει έδαφος πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία.
Ο πολλαπλασιασμός γίνεται με σπόρο ή με κοκκάρι.
Ο σπόρος σπέρνεται νωρίς την άνοιξη σε γραμμές (1,5 εκ. βάθος) και σε χωριστά διαμερίσματα στο λαχανόκηπο. Ακόμα μπορεί να σπαρθεί σε σπορεία ανοιχτά ή θερμοσπορεία και μετά τα νεαρά φυτά, αφού αποκτήσουν πάχος μολυβιού, μεταφυτεύονται στο λαχανόκηπο. Το κοκκάρι είναι μικρός βολβός κρεμμυδιού με διάμετρο 0,5-3 εκ., που όταν φυτευτεί παράγει το κρεμμύδι.
Η φύτευσή του γίνεται συνήθως το φθινόπωρο, οπότε συλλέγονται τα κρεμμύδια την άνοιξη.
Για την παραγωγή όμως ξερών κρεμμυδιών η φύτευση του κοκκαριού γίνεται τον επόμενο Φεβρουάριο ή Μάρτιο από τη συγκομιδή του.
Τα κρεμμύδια χρησιμοποιούνται ως ξερός βολβός (κρεμμύδι) ή ως τρυφερά φυτά (κρεμμυδάκια). Η καυστική τους γεύση οφείλεται στην ουσία θειούχο αλλίλιο, που αυξάνεται με την ξηρασία και απομακρύνεται με το βράσιμο.
Το κρεμμύδι περιέχει ακόμη σάκχαρα, ανόργανες ουσίες και βιταμίνες Α, Β και C. Θεωρείται πολύ ωφέλιμη τροφή, κυρίως όταν τρώγεται ωμό, και έχει απεριόριστες ευεργετικές και θεραπευτικές ιδιότητες.
Οι σπουδαιότερες ποικιλίες κρεμμυδιών είναι οι εξής:
με γλυκούς βολβούς είναι οι[GLi] ποικιλίες της Μαδέρας,
της Περιστεράς και της Αιγύπτου.
Στα καυτερά ανήκουν τα κίτρινα κωνικά, κίτρινα στρογγυλά κ.ά. Τέλος, για χλωρά κρεμμύδια χρησιμοποιούνται εδάφη στα Μακρά Ψαχνών, στη Στρογγυλή Άνδρου κ.α.
