Είναι ενδημικό (αυτοφυές) στις παραμεσόγειες χώρες και εξαπλώνεται από την Πορτογαλία και το Αλγέρι μέχρι τη Μ. Ασία και τον Καύκασο.
Υπάρχουν 30 είδη καστανιάς.
Στην Ελλάδα καλλιεργείται η καστανιά[GLi] η κοινή (Καστανέα η εδώδιμος) και υπάρχουν δάση της στη Θεσσαλία, Στερεά, Ήπειρο, Μακεδονία (Όλυμπος, Πίνδος, Πήλιο, Παγγαίο, Βέρμιο, Πιέρια, Άθως κ.α.), στην Κρήτη και άλλα νησιά.
Η καστανιά είναι δέντρο φυλλοβόλο με κορμό ευθύ και φύλλα μεγάλα οξύληκτα, λογχοειδή, οδοντωτά, στιλπνά και δερματώδη με χρώμα βαθύ πράσινο στην επάνω και ανοιχτότερο στην κάτω επιφάνεια. Τα νεαρά φύλλα φέρουν χνούδι στην κάτω επιφάνεια. Είναι φυτό μόνοικο με άνθη αρσενικά και θηλυκά στο ίδιο φυτό. Τα αρσενικά άνθη είναι αρωματικά και σχηματίζουν κατακόρυφες ταξιανθίες ίουλους, ενώ τα θηλυκά εκφύονται στη βάση των αρσενικών ταξιανθιών 2-3 μαζί σε αγκαθωτό περίβλημα. Ο καρπός της είναι κάρυο και 2-3 μαζί περικλείονται σε ξυλώδες αγκαθωτό κύπελλο. Κατά την ωρίμανση του καρπού ανοίγει το κύπελλο σε 4 ακανόνιστα τμήματα (γλωχίνες), οπότε ελευθερώνονται οι καρποί και πέφτουν στο χώμα.
Η καστανιά προτιμά βαθιά, γόνιμα και με αρκετή υγρασία εδάφη, που δεν έχουν ασβέστιο. Είναι ευαίσθητη στο κρύο και θέλει καλοκαίρι μακρύ και θερμό για να ωριμάσουν οι καρποί της. Γι’ αυτό σε βόρειες χώρες της Ευρώπης συναντάται μόνο ως δασικό δέντρο και όχι ως οπωροφόρο εκμεταλλεύσιμο.
Ο πολλαπλασιασμός γίνεται με σπόρο (κάστανα) και εμβολιασμό. Όπου υπάρχουν άγριες καστανιές, αυτοφυείς, εμβολιάζονται με την ήμερη ποικιλία. Τα ώριμα κάστανα στρωματώνονται το φθινόπωρο σε κιβώτια με άμμο και το Μάρτιο–Απρίλιο τα νεαρά σποριόφυτα μεταφέρονται στο φυτώριο. Από εδώ, μετά 2-4 χρόνια, αφού εμβολιαστούν, μεταφέρονται στους οπωρώνες.
Οι πιο σημαντικές ασθένειες της καστανιάς είναι η μελάνωση, χλώρωση, σηψιριζία, φυλλόπτωση. Επίσης προσβάλλεται και από την καρπόκαψα. Όλες καταπολεμούνται με ανάλογα φυτοφάρμακα και προλαμβάνονται με μέτρα προστασίας[GLi] του φυτού από αυτές.
Οι καρποί της καστανιάς είναι πολύ θρεπτικοί (τροφή αμυλούχα) και τρώγονται βραστοί ή ψημένοι. Το ξύλο της είναι μαλακό και σκαλίζεται εύκολα, αντέχει στην υγρασία και χρησιμοποιείται για την κατασκευή βαρελιών, στην επιπλοποιία, τις οικοδομές κτλ. Όταν είναι ξερό, περιέχει 10% τανίνη που χρησιμοποιείται στη βυρσοδεψία.
Τα φύλλα της καστανιάς σε τσάι έχουν τονωτικές, χωνευτικές, αντιπυρετικές, σπασμολυτικές και άλλες φαρμακευτικές ιδιότητες. Φαρμακευτικές ιδιότητες έχουν και τα περιβλήματα των καρπών (αχινοί). Η καστανιά χρησιμοποιείται ως διακοσμητικό φυτό για την ωραία της εμφάνιση και την πλούσια σκιά της, ενώ από την αποσύνθεση των γέρικων κορμών της καστανιάς παράγεται το καστανόχωμα που χρησιμοποιείται στην ανθοκομική.
Ιδιότητες του κάστανου :
Τα κάστανα[GLi] είναι μία ιδιαίτερη τροφή και πολύ θρεπτική που προσφέρει στον ανθρώπινο οργανισμό οφέλη και υγεία.
Είναι καλή πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, όπου αυτό βοηθά στην μείωση της κακής (LDL) χοληστερίνης και την αύξηση της καλής χοληστερίνης (HDL).
Περιέχουν πολλές διαιτητικές φυτικές ίνες, που βοηθούν το γαστρεντερικό σύστημα, μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά.
Τα κάστανα περιέχουν, ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, νάτριο και κάλιο.
Επίσης κάνει καλό στην καλή λειτουργία του εντέρου, ως υποκατάστατο δημητριακών.
Επιπρόσθετα, τα κάστανα περιέχουν Β1 και Β2, καθώς επίσης C και φυλλικό οξύ.
Διατροφική αξία του κάστανου.
Ενέργεια : 213 Κcal
Υδατάνθρακες : 45,5 gr
Λίπος ολικό : 2.3 gr
Κορεσμένα : 0.4 gr
Μονοακόρεστα : 0.8 gr
Πολυακόρεστα : 0.9 gr
Ω – 3 : 95 mg
Ω – 6 : 798 mg
Διαιτητικές[GLi] ίνες : 8.1 gr
Χοληστερόλη : 0 mg
Θερμίδες του κάστανου
Τα κάστανα έχουν θερμίδες : Λοιπόν τα δύο μεγάλα κάστανα μπορεί να φθάσουν να έχουν 100 θερμίδες. Είναι υπέροχο Snack αν το ταιριάξουμε να το καταναλώσουμε μαζί με φρούτα.
Πως βράζουμε τα κάστανα
Εμείς όταν τα φτιάχνουμε τα κάστανα τα βράζουμε το πολύ μισή ώρα. Άλλοι τα βράζουν μία ώρα, εμείς όχι τόσο.
Πως τα βράζουμε : βάζουμε μία κατσαρόλα με το ανάλογο νερό και τα βράζουμε. Όπως είπαμε πάρα-πάνω.
Πως ψήνουμε τα κάστανα
Πρώτα απ` όλα αν θέλουμε να τα ψήσουμε στον φούρνο μας, είναι να προθερμάνουμε τον φούρνο μας στους 180ο Κελσίου.
Έως προθερμαθεί ο φούρνος μας χαράζουμε στο κάτω[GLi] σκληρό τους μέρος τους τα κάστανα σε χιαστί, ή, σταυρού σχέδιο, τοποθετώντας τα σε ταψί.
Ένα κόλπο αν φοβάστε να το κάνετε παίρνεται μία πετσέτα τοποθετώντας το κάστανο στην πετσέτα έτσι χάνεται ο κίνδυνος να κοπείτε.
Τώρα γιατί τα χαρακώνουμε;
Πρώτον για να μην εκραγούν κατά το ψήσιμο.
Δεύτερον όταν ψήνονται έτσι χαραγμένα ανοίγουν ομοιόμορφα και είναι εύκολα στον καθαρισμό τους.
Το ψήσιμό τους διαρκεί[GLi] γύρο στα 35 – 40 λεπτά της ώρας.
Ένα άλλο Tip είναι όταν τα βγάλεις τα πετάς πάνω σε μία πετσέτα και τα αφήνεις τυλιγμένα μέσα στην πετσέτα γύρω στα 8 – 10 λεπτά της ώρας.
Αυτό το κάνεις γιατί η υγρασία τους θα εισχωρήσει εντός τους με αποτέλεσμα να είναι ποιο εύκολα στο ξεφλούδισμα αλλά και ποιο ωραία στην βρώση τους.
Καλοφάγωτα!
