Η κολύμβηση διεξάγεται σε πισίνες με θερμαινόμενο νερό, μήκους 25 ή 50 μέτρων, οι οποίες χωρίζονται συνήθως σε οκτώ διαδρόμους, πλάτους 2,5 μέτρων ο καθένας.
Νικητής αναδεικνύεται ο κολυμβητής ή η κολυμβήτρια που θα τερματίσει πρώτος.
Η κολύμβηση περιλαμβάνει τέσσερα [GLi] διαφορετικά είδη ατομικών αγωνισμάτων (ελεύθερο, ύπτιο, πρόσθιο και πεταλούδα), ένα μεικτό αγώνισμα (μεικτή ατομική), που περιλαμβάνει τα τέσσερα προηγούμενα στιλ, και τα ομαδικά αγωνίσματα των σκυταλοδρομιών.
Κάθε είδος κολύμβησης έχει και κάποιους ιδιαίτερους κανονισμούς. Γενικά όμως, ο κολυμβητής απαγορεύεται να ακουμπήσει τον πυθμένα της πισίνας, να παρενοχλήσει αντίπαλό του, καθώς και να χρησιμοποιήσει ή να φορέσει οτιδήποτε μπορεί να αυξήσει την ταχύτητά του. Αντιθέτως οι αθλητές έχουν τη δυνατότητα να φορούν ειδικό μαγιό, σκουφάκι και προστατευτικά γυαλιά.
Τα είδη κολύμβησης είναι τα εξής:
α) Ελεύθερο: Περιλαμβάνει τα αγωνίσματα των 50, 100, 200, 400, 800 και 1500 μέτρων. Τα 800 μ. είναι γυναικείο αγώνισμα και τα 1500 μ. ανδρικό. [GLi] Πρόκειται για το γρηγορότερο είδος κολύμβησης, καθώς δεν υπάρχουν περιορισμοί σχετικοί με τον τρόπο που θα αγωνιστούν οι αθλητές. Οι κολυμβητές ακυρώνονται μόνο αν ακουμπήσουν κάποιον αντίπαλο.
β) Ύπτιο: Περιλαμβάνει τα αγωνίσματα των 200 και 400 μέτρων. Οι αγωνιζόμενοι κολυμπούν ανάποδα, με το κεφάλι προς τα πάνω. Το ύπτιο απαιτεί την εναλλασσόμενη κίνηση χεριών και ποδιών. Κατά την εκκίνηση οι κολυμβητές έχουν μέτωπο προς τον τοίχο εκκίνησης.
γ) Πρόσθιο: Περιλαμβάνει τα αγωνίσματα των 200 και 400 μέτρων. Το χαρακτηριστικό αυτού του είδους κολύμβησης είναι ότι ο αθλητής βγάζει σε περιοδικό χρόνο το στήθος του πάνω από την επιφάνεια του νερού. Απαιτεί[GLi]συγχρονισμό κινήσεων μεταξύ χεριών και ποδιών τα οποία κινούνται ισόχρονα και συμμετρικά. Αν ο αθλητής χάσει το συγχρονισμό του, ακυρώνεται.
δ) Πεταλούδα: Περιλαμβάνει τα αγωνίσματα των 200 και 400 μέτρων. Πρόκειται για το θεαματικότερο είδος κολύμβησης. Οι αθλητές προωθούν κυματιστά το σώμα τους με συμμετρική κίνηση των ποδιών. Οι αθλητές [GLi] ακυρώνονται αν κινήσουν τα πόδια αντίθετα με τους κανονισμούς ή αν δεν ακουμπήσουν και με τα δύο χέρια τον τοίχο της πισίνας, κατά τη διάρκεια της στροφής.
ε) Μεικτή ατομική: Περιλαμβάνει τα αγωνίσματα των 200 και 400 μέτρων. Ο κολυμβητής διανύει ίσες αποστάσεις σε όλα τα είδη κολύμβησης με την εξής σειρά: πεταλούδα, ύπτιο, πρόσθιο και ελεύθερο.
στ) Σκυταλοδρομίες: Περιλαμβάνουν τα αγωνίσματα μεικτής ομαδικής και 4Χ200 μ. ελεύθερο. Συμμετέχουν τέσσερις αθλητές από κάθε ομάδα. Η αλλαγή των κολυμβητών θεωρείται έγκυρη, εφόσον τα πόδια του αθλητή που πρόκειται να αγωνιστεί χάνουν την επαφή από το βατήρα τη στιγμή που τα δάχτυλα του αθλητή που κολυμπά αγγίξουν τον τοίχο εκκίνησης. Αν ο αθλητής που πρόκειται να αγωνιστεί ξεκινήσει νωρίτερα, τότε η ομάδα του ακυρώνεται.
Κατά την αρχαιότητα, η κολύμβηση αποτελούσε μέσο άσκησης και ψυχαγωγίας, όπως αποδεικνύουν τοιχογραφίες που έχουν βρεθεί. Στη σύγχρονη εποχή, οι πρώτοι κολυμβητικοί όμιλοι δημιουργήθηκαν το 1837 στη Βρετανία. Στην Ελλάδα, ως και το 1940, έτος κατά το οποίο εγκαινιάστηκε το Ζάππειο Κολυμβητήριο, οι αγώνες διεξάγονταν στη θάλασσα.
Η κολύμβηση περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών αγώνων ανελλιπώς από το 1896. Το άθλημα υπάγεται στην [GLi] Παγκόσμια Ομοσπονδία Υγρού Στίβου (FINA), ενώ η αρμόδια ελληνική αρχή είναι η Κολυμβητική Ομοσπονδία Ελλάδος (ΚΟΕ και παλαιότερα ΕΚΟΦ), που ιδρύθηκε το 1927.
Με εξαίρεση τους Ολυμπιακούς αγώνες, κορυφαίο γεγονός της κολύμβησης είναι το παγκόσμιο πρωτάθλημα που διοργανώνεται κάθε τέσσερα χρόνια.
