Ο σπουδαιότερος, ύστερα από τον Ηρακλή, ήρωας της Ελληνικής Μυθολογίας, γιός του βασιλιά των Αθηνών Αιγέα. Ανατράφηκε στην Τροιζήνα κοντά στην μητέρα του Αίθρα και του παππού του Πιτ θέα.
Οι μύθοι για το Θησέα ήταν[GLi]η απάντηση της “ιωνικής” Αθήνας στον άλλο σπουδαίο μυθικό ήρωα του αρχαίου κόσμου, τον Ηρακλή, προπάτορα των Δωριέων.
Ο Θησέας θεωρούνταν ιδρυτής της πόλης των Αθηνών, μια και ο ίδιος συνοίκισε τους δήμους της Αττικής σε ενιαία πόλη που ονομάστηκε Αθήνα προς τιμή της προστάτιδάς του θεάς Αθηνάς.
Ήταν γιος του Αιγέα και της Αίθρας και γεννήθηκε στην Τροιζήνα απ’ όπου καταγόταν η μητέρα του. Ο Αιγέας έφυγε από την Τροιζήνα πριν γεννηθεί ο Θησέας, αλλά άφησε παραγγελία, αν το παιδί που θα γεννιόταν ήταν αγόρι, μόλις μεγάλωνε να πήγαινε στην Αθήνα. Η μοίρα του ήταν προδιαγεγραμμένη. Σε ηλικία δεκάξι ετών ξεκίνησαν οι άθλοι του, που πιστοποιούσαν ότι ήταν ένας εξαιρετικός και διαλεχτός ήρωας.
΄Εμαθε από τη μητέρα του ότι έπρεπε να κυλήσει ένα βράχο όπου ήταν κρυμμένα τα σανδάλια και το μαχαίρι του πατέρα του που θα τον συντρόφευαν στην πορεία του προς την Αθήνα και θα βοηθούσαν στην αναγνώρισή του από τον Αιγέα. Η[GLi] πορεία αυτή αφορούσε το δρόμο από την Τροιζήνα προς την Αθήνα μέσω της επικίνδυνης στεριάς, αφού εκεί παραμόνευαν διάφοροι διαβόητοι ληστές. ΄Όλα αυτά, όμως, ήταν στα πλαίσια των απαραίτητων δοκιμασιών του νεαρού Θησέα που επρόκειτο να παίξει τόσο σημαντικό ρόλο.
ΟΡΙΣΜΟΣ : Ο μεγαλύτερος μετά τον Ηρακλή ήρωας της ελληνικής μυθολογίας, ο κατεξοχήν ήρωας των μύθων της Αττικής.
Ήταν γιος του Αιγέα, βασιλιά της Αθήνας, και της Αίθρας, κόρης του βασιλιά της Τροιζήνας Πιτ θέα.
Ο Αιγέας βρισκόταν φιλοξενούμενος του Πιτ θέα στην Τροιζήνα, όπου και συνευρέθηκε με την Αίθρα. Επειδή δεν είχε αποκτήσει γιο, αν και παντρεύτηκε δύο φορές, της παράγγειλε φεύγοντας, αν γεννήσει αγόρι να το κρατήσει μέχρι τα 16 του χρόνια και έπειτα να το στείλει στην Αθήνα για να τον διαδεχτεί στο θρόνο.
Ως σημάδι αναγνώρισης έπρεπε να έχει μαζί του τα σανδάλια και το ξίφος του, που ο Αθηναίος βασιλιάς είχε κρύψει κάτω από ένα μεγάλο βράχο.
Όταν γεννήθηκε ο Θησέας, η Αίθρα τον κράτησε κοντά της και του είχε για δασκάλους τον Κένταυρο Χείρωνα και τον Κοννίδα. Στα 16 του χρόνια του αποκάλυψε την παραγγελία που είχε αφήσει γι’ αυτόν ο πατέρας του.
Ο Θησέας σήκωσε το μεγάλο βράχο, πήρε τα σανδάλια και το ξίφος του Αιγέα και ξεκίνησε για την Αθήνα.
Στο δρόμο του έκανε μια σειρά από άθλους με τους οποίους γρήγορα έγινε διάσημος.
Έτσι στην Επίδαυρο σκότωσε το γιο του Ήφαιστου Περιφήτη, που παραμονεύοντας σκότωνε τους διαβάτες με ένα ρόπαλο. Με το ίδιο αυτό ρόπαλο τον σκότωσε ο Θησέας.
Στον Ισθμό εξόντωσε το Σίνη, που σκότωνε τους περαστικούς μ’ έναν περίεργο τρόπο: κατεβάζοντας[GLi] τις κορυφές δύο πεύκων έδενε τα πόδια του θύματός του στη μία και την άλλη κορυφή και ύστερα τις άφηνε ελεύθερες να τιναχτούν και να χωρίσουν στα δύο το σώμα. Γι’ αυτό τον έλεγαν Πιτυοκάμπτης (δηλαδή αυτός που λυγίζει πεύκα). Με τον ίδιο τρόπο τον σκότωσε και ο Θησέας.
Κοντά στον Κρομμυώνα της Ισθμίας σκότωσε τη Φαιά, θηλυκό αγριόχοιρο, και πέταξε στη θάλασσα το Σκίρωνα, ο οποίος, αφού υποχρέωνε τους διαβάτες να του πλύνουν τα πόδια, τους κλοτσούσε μόλις έσκυβαν και τους γκρέμιζε έτσι στη θάλασσα.
Στην Ελευσίνα σκότωσε τον Κερκύονα, που υποχρέωνε τους περαστικούς να παλέψουν μαζί του.
Στην Ελευσίνα επίσης σκότωσε τον Προκρούστη ή Δαμάστη. Αυτός είχε στο δρόμο δύο κρεβάτια, ένα κοντό και ένα μακρύ. Όσοι από τους περαστικούς ήταν ψηλοί τους έβαζε να ξαπλώσουν στο κοντό κρεβάτι και επειδή δε χωρούσαν έκοβε από το σώμα τους ό,τι περίσσευε, ενώ τους κοντούς τους ξάπλωνε στο μακρύ κρεβάτι και έπειτα τους τραβούσε για να μακρύνουν. Ο Θησέας σκότωσε τον Προκρούστη με τον ίδιο τρόπο.
Έτσι απάλλαξε από τους κακούργους το δρόμο από την Τροιζήνα προς την Αθήνα.
Όλα αυτά τα κατορθώματα χάρισαν στο Θησέα μια θαυμαστή φήμη, που έφτασε ως τα ανάκτορα της Αθήνας και προκάλεσε το φόβο της Μήδειας, γυναίκας του Αιγέα.
Όταν τελικά ο Θησέας έφτασε στην Αθήνα, ο Αιγέας, έπειτα από προτροπή της Μήδειας και αγνοώντας ότι είναι γιος του, τον έστειλε να εξοντώσει τον ταύρο του Μαραθώνα, νομίζοντας ότι δε θα τα κατάφερνε.
Ο Θησέας όμως γύρισε στην Αθήνα νικητής και ο Αιγέας, τρομαγμένος από την τόση του δύναμη, αποφάσισε να τον δηλητηριάσει. Σε γεύμα που τον προσκάλεσε, η Μήδεια θα του πρόσφερε για ποτό δηλητήριο, αλλά την κρίσιμη στιγμή ο Αιγέας αναγνώρισε το Θησέα από τα σανδάλια και το ξίφος που είχε.
Εκείνη την εποχή οι Αθηναίοι πλήρωναν ένα βαρύ φόρο αίματος. Κάθε χρόνο έστελναν στο βασιλιά της Κρήτης Μίνωα 7 αγόρια και 7 κορίτσια, βορά στο Μινώταυρο. Η τιμωρία αυτή είχε επιβληθεί στους Αθηναίους για το φόνο του Ανδρόγεω, γιου του Μίνωα.
Ο Θησέας προσφέρθηκε να συμπεριληφθεί στην ομάδα των αγοριών με σκοπό να σκοτώσει το φοβερό τέρας. Φεύγοντας υποσχέθηκε στον πατέρα του ότι, αν γυρίσει νικητής, θα αντικαταστήσει τα μαύρα πανιά του πλοίου, με το οποίο ταξίδευε, με άσπρα.
Όταν έφτασε στην Κνωσό, τον ερωτεύτηκε η κόρη του Μίνωα Αριάδνη και του πρόσφερε τη βοήθειά της, αφού του πήρε την υπόσχεση ότι θα την παντρευτεί.
Η πιο γνωστή μυθολογική παράδοση διηγείται πως η Αριάδνη έδωσε στο Θησέα τον περίφημο «μίτο» (νήμα), του οποίου μια άκρη έδεσε ο Θησέας στην είσοδο του Λαβύρινθου, όπου[GLi] ζούσε ο Μινώταυρος, και έτσι, όταν σκότωσε το τέρας, μπόρεσε να βρει το δρόμο του γυρισμού. Φεύγοντας πήρε μαζί του την Αριάδνη, την οποία όμως εγκατέλειψε στο νησάκι Δία, ή σύμφωνα με άλλη μυθολογική εκδοχή, του την πήρε ο Διόνυσος στη Νάξο.
Από τη λύπη του για το χαμό της Αριάδνης ή από χαρά για τη μεγάλη υπηρεσία που πρόσφερε στην πατρίδα του, ο Θησέας ξέχασε να αντικαταστήσει τα πένθιμα πανιά του πλοίου του. Έτσι ο Αιγέας βλέποντας το πλοίο να γυρίζει με μαύρα πανιά, νόμισε ότι ο Θησέας σπαράχτηκε από το Μινώταυρο και από τη θλίψη του έπεσε στη θάλασσα, η οποία ύστερα από αυτό ονομάστηκε Αιγαίο πέλαγος.
Ο Θησέας ανέλαβε τη βασιλεία της Αθήνας, αφού εξόντωσε τους 50 γιους του Πάλλαντα, αδελφού του Αιγέα.
Ως βασιλιάς έκανε, κατά την παράδοση, σημαντικά πολιτιστικά και μεταρρυθμιστικά έργα: Συγκέντρωσε τους κατοίκους της Αττικής σε μια πόλη (Αθήνα) και για ανάμνηση του γεγονότος αυτού καθιέρωσε τη γιορτή Παναθήναια, ίδρυσε το πρυτανείο, τη βουλή και άλλα οικοδομήματα, κυρίεψε και προσάρτησε στην Αθήνα τα Μέγαρα, εκστράτευσε μαζί με τον Ηρακλή κατά των Αμαζόνων και κατάφερε να αιχμαλωτίσει μία από αυτές, την Αντιόπη ή την Ιππολύτη, από την οποία απέκτησε γιο, τον Ιππόλυτο.
Όταν οι Αμαζόνες ήρθαν κατά της Αθήνας για να εκδικηθούν την αρπαγή της Αντιόπης, ο Θησέας τις κατανίκησε κοντά στον Άρειο Πάγο.
Περίφημη υπήρξε η φιλία του Θησέα με τον Πειρίθου, βασιλιά των Λαπιθών, για την οποία αναφέρονται πολλές διηγήσεις. Έτσι ο Θησέας βοήθησε τον Πειρίθου στην αρπαγή της Αντιόπης και επίσης στη μάχη του λαού του με τους Κενταύρους, την περίφημη κενταυρομαχία. Μαζί επίσης έκλεψαν την Ελένη και την έκρυψαν στην Άφιδνα.
Έπειτα κατέβηκαν στον Άδη για να κλέψουν και την Περσεφόνη.
Ο Άδης όμως τους αιχμαλώτισε και, όταν ο Ηρακλής κατέβηκε να τους ελευθερώσει, κατόρθωσε να φέρει πίσω μόνο το Θησέα.
Στο διάστημα της απουσίας του Θησέα οι Διόσκουροι πέτυχαν να ελευθερώσουν την αδελφή τους Ελένη και να ανεβάσουν στο θρόνο της Αθήνας το Μενεσθέα.
Όταν ο Θησέας γύρισε στην Αθήνα, διώχτηκε από το Μενεσθέα και κατέφυγε στη Σκύρο, κοντά στο βασιλιά των Δολόπων Λυκομήδη. Ο τελευταίος αυτός, από φόβο μήπως ο λαός του προτιμήσει για βασιλιά του το θρυλικό ήρωα, τον παρέσυρε σε ένα βράχο από όπου τον γκρέμισε και το σκότωσε.
Οι Αθηναίοι θεωρούσαν το Θησέα θεμελιωτή της πολιτείας τους και πρώτο νομοθέτη τους. [GLi]Το 476 π.Χ. ο Κίμωνας, σύμφωνα με χρησμό του δελφικού μαντείου, μετέφερε τα θεωρούμενα ως οστά του Θησέα από τη Σκύρο στην Αθήνα, όπου ιδρύθηκε μνημείο προς τιμή του.
Η λατρεία του ως ήρωα ξεπέρασε τα όρια της Αττικής, όπου κυρίως λατρευόταν, και επεκτάθηκε σε όλη την Ελλάδα.
Η ζωή και οι άθλοι του Θησέα ήταν αγαπητό θέμα για τους αρχαίους καλλιτέχνες.
Τον απεικόνιζαν όμορφο, θαρραλέο και, συνήθως, να κρατά σπαθί.
