Ομάδα φυτών της τάξης Κακτώδη, που ανήκουν στην οικογένεια Κακτίδες.
Η οικογένεια αυτή αποτελείται από 1500 περίπου είδη, των ξηρών και θερμών περιοχών.
Απαντούν κυρίως στις ερήμους και ημιερήμους του Μεξικού.
Χαρακτηριστικό των κάκτων είναι ότι οι βλαστοί τους διογκώνονται, αποθηκεύουν νερό, δίνουν την [GLi] εμφάνιση φύλλων και φωτοσυνθέτουν, ενώ τα φύλλα τους έχουν μεταμορφωθεί σε αγκάθια.
Έτσι μειώνουν σημαντικά την επιφάνεια διαπνοής και έχουν ελάχιστη ή και μηδαμινή απώλεια νερού που τα βοηθάει να επιβιώνουν σε ξηρά και ερημικά κλίματα.
Μια άλλη προσαρμογή, που κάνει τους κάκτους ικανούς να επιβιώνουν στο ξηρό περιβάλλον, είναι το ριζικό τους σύστημα, το οποίο είναι επιφανειακό και απλώνεται σε μεγάλη έκταση.
Με τον τρόπο αυτόν, όταν βρέξει έστω και λίγο, ο κάκτος απορροφάει το νερό πριν προλάβει να απορροφηθεί μέσα στην άμμο της ερήμου.
Οι ιθαγενείς του Μεξικού ξέρουν την ικανότητα των κάκτων να αποταμιεύουν στους βλαστούς νερό, γι’ αυτό, όταν ταξιδεύουν στην έρημο και δεν έχουν νερό, κόβουν ένα βλαστό και ρουφούν το νερό που βρίσκεται μέσα.
Τα άνθη των κάκτων είναι συνήθως μεγάλα ακτινόμορφα με ζωηρά χρώματα και ωραίο άρωμα. Λόγω της ομορφιάς του άνθους και του ιδιόμορφου σχήματός τους, οι κάκτοι καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά φυτά.
Πολλά είδη κάκτων ενδημούν στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Χαρακτηριστικά είναι τα είδη του γένους Κηρίον (Cereus) με όρθιους διακλαδιζόμενους βλαστούς που συχνά φτάνουν σε μεγάλο ύψος (ως 15 μ.).
Γνωστά γένη κάκτων είναι τα Echinocactus Opuntia, Epiphyllum κ.ά.
Στην Ελλάδα είναι διαδομένο ένα είδος κάκτου που μεταφέρθηκε από την Αμερική στη Ν. Ευρώπη και κατόπιν στη χώρα μας το 16ο αι.
Είναι η φραγκοσυκιά ή Οπούντια η ινδική (Opuntia ficus-indica), που έχει τέλεια προσαρμοστεί κυρίως στις θερμές περιοχές της Νότιας Ελλάδας και χρησιμοποιείται συχνά για την περίφραξη κτημάτων, ενώ ο καρπός της τρώγεται.
Επιμέλεια Άρθρου : Γεώργιος Λυμπερόπουλος
