(Κήπος)
Κήπος = Περιφραγμένη έκταση γης, όπου καλλιεργούνται διάφορα φυτά (δέντρα, λουλούδια, λαχανικά). Κάθε κήπος διακρίνεται ανάλογα με το είδος των φυτών που καλλιεργούνται σε αυτόν.
Έτσι, έχουμε τους ανθόκηπους, [GLi]τους δεντρόκηπους και τους λαχανόκηπους. Υπάρχουν διάφορα είδη κήπων (καλλωπιστικοί, προσοδοφόροι, επιστημονικοί κ.ά.).
α) Οι καλλωπιστικοί κήποι εξυπηρετούν ανάγκες αναψυχής και υγείας του ανθρώπου και παίζουν σπουδαίο ρόλο στη ζωή του. Διακρίνονται σε ιδιωτικούς και σε δημόσιους. Οι ιδιωτικοί είναι γύρω από τα σπίτια και τις επαύλεις και πολλές φορές είναι εξαιρετικά αρχιτεκτονικά δημιουργήματα με δεντροστοιχίες, πίδακες, μικρές λίμνες, άνθη, θάμνους κ.ά. Οι δημόσιοι κήποι καταλαμβάνουν συνήθως μεγάλη έκταση και βρίσκονται μέσα ή κοντά στις πόλεις, αποτελώντας πολύτιμους πνεύμονες που προσφέρουν οξυγόνο, καθαρίζουν και φιλτράρουν την ατμόσφαιρα από τη σκόνη και τα αιωρούμενα σωματίδια που ρυθμίζουν το μικροκλίμα της περιοχής. Ταυτόχρονα όμως είναι και χώροι αναψυχής, όπου ο άνθρωπος ξεκουράζεται και τονώνεται. Η επιλογή των φυτών που θα καλλιεργηθούν εξαρτάται από το κλίμα, την τοποθεσία, το έδαφος κ.ά., ενώ [GLi]η διαρρύθμιση του χώρου είναι αντικείμενο ιδιαίτερης επιστήμης, της αρχιτεκτονικής του τοπίου. Η επιστήμη αυτή εκμεταλλεύεται κατά τον καλύτερο τρόπο κάθε φυσική ομορφιά και κάνει την καταλληλότερη διαμόρφωση του χώρου, που ικανοποιεί κατά τον καλύτερο τρόπο τις ανάγκες των ανθρώπων. Στους καλλωπιστικούς κήπους δημιουργήθηκαν διάφοροι τύποι, από τους οποίους επικράτησαν αυτοί που έχουν τάση για συμμετρία (γαλλικοί) και αυτοί που συνδυάζουν το ακανόνιστο με τη συμμετρία και την άγρια βλάστηση.
2) Οι προσοδοφόροι κήποι διακρίνονται σε ανθόκηπους, σε λαχανόκηπους και σε μεικτούς. Τα προϊόντα της καλλιέργειας των κήπων αυτών προορίζονται για το εμπόριο ή για να καταναλωθούν από τον ίδιο τον ιδιοκτήτη. Στους κήπους αυτούς πρέπει να γίνεται η κατάλληλη εκλογή του εδάφους και του περιβάλλοντος για να πετυχαίνεται η μεγαλύτερη παραγωγή με τα λιγότερα έξοδα. Η ικανοποιητική απόδοση των κήπων αυτών εξαρτάται από το είδος της καλλιέργειας, καθώς και από την πείρα και την επιστημονική κατάρτιση του καλλιεργητή.
3) Οι επιστημονικοί είναι οι βοτανικοί κήποι, όπου γίνεται μελέτη των φυτών και η επιστημονική παρακολούθησή τους. Τέτοιους κήπους συντηρούν κυρίως οι γεωπονικές σχολές και άλλα ανάλογα ιδρύματα, που αποβλέπουν στη γεωργική εκπαίδευση και στη σωστή καθοδήγηση των καλλιεργητών.
4) Οι σχολικοί κήποι είναι αυτοί που βρίσκονται μέσα στο σχολικό χώρο, όπου οι μαθητές και οι μαθήτριες καλλιεργούν φυτά ή εκτρέφουν ένα μικρό αριθμό ζώων, που η συντήρησή τους δεν παρουσιάζει μεγάλες δυσκολίες. Γίνεται με την καθοδήγηση των δασκάλων τους και σύμφωνα με τις υποδείξεις της γεωπονικής επιστήμης. Με τους σχολικούς κήπους αναπτύσσεται η καλαισθησία των μαθητών, η παρατηρητικότητα, το αίσθημα ευθύνης, η αυτοπεποίθηση, τα αισθήματα αλληλεγγύης. Στην Ελλάδα οι σχολικοί κήποι άρχισαν να δημιουργούνται από το 1934. Οι σχολικοί κήποι διακρίνονται σε φυτοτεχνικούς, όπου καλλιεργούνται καλλωπιστικά φυτά, λαχανικά κ.ά., σε ζωοτεχνικούς, όπου τρέφονται μικρά ζώα, και σε μεικτούς. Πολλοί σχολικοί κήποι παρακολουθούνται από[GLi] γεωπόνους του κράτους και ενισχύονται από κρατικούς φορείς με χρήματα και υλικά. Η δημιουργία και η περιποίηση των σχολικών κήπων είναι μια πρακτική που συνηθιζόταν παλαιότερα, ιδίως σε επαρχιακά σχολεία, εγκαταλείφθηκε για κάποια χρόνια με την τσιμεντόστρωση των σχολικών αυλών, αλλά τα τελευταία χρόνια αναβιώνει κυρίως στα πλαίσια προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Η καλλιτεχνική διαρρύθμιση της βλάστησης σε μέρη που ζούσαν οι άνθρωποι είναι η αρχαιότερη εκδήλωση της ανάγκης του ανθρώπου για αισθητική διαμόρφωση του χώρου που τον περιβάλλει. Οι λαοί της Ανατολής είχαν αναπτύξει από πολύ παλιά την κηποτεχνία. Ονομαστοί είναι οι «Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας», που κατασκευάστηκαν από το βασιλιά Ναβουχοδονόσορα και θεωρούνταν ένα από τα εφτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Στην Ελλάδα κατά τον 6ο αι. π.Χ. άρχισε η καλλιέργεια των κήπων από τους πλούσιους άρχοντες της Αθήνας. Οι Ρωμαίοι αντέγραψαν τους Έλληνες και δημιούργησαν θαυμάσιους ιδιωτικούς και δημόσιους κήπους. Περίφημοι ήταν οι κήποι του Σαλλούστιου, που έγιναν το πιο επίσημο σημείο της Ρώμης. Ονομαστοί κήποι διαμορφώθηκαν σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη την περίοδο της αναγέννησης, όπως οι κήποι των ανακτόρων του Λουδοβίκου ΙΔ’ στις Βερσαλλίες.
Η κηποτεχνία αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στην Ιαπωνία, την Κίνα και την Ινδία, αντανακλώντας τις φιλοσοφικές θεωρίες[GLi] του βουδισμού και του ταοϊσμού. Οι κήποι περιλαμβάνουν τεχνητές λίμνες, γέφυρες, βράχους, λόφους κ.ά. με τα οποία αποδίδεται η θεώρηση του κόσμου έτσι όπως τον αντιλαμβάνονται οι λαοί αυτοί.
