(Ζωολογία – Έντομα)
Γένος δίπτερων εντόμων, που ανήκουν στην οικογένεια Κωνωπίδες. Η οικογένεια αυτή περιλαμβάνει 2.000 είδη.
Πιο γνωστό και διαδεδομένο είδος είναι ο Κώνωψ ο κοινός (Culex pipiens), κοινά κουνούπι.
Το κουνούπι έχει σώμα λεπτό, μακρύ και μακριά πόδια.
Το κεφάλι του είναι μικρό και έχει μεγάλα σύνθετα μάτια και κεραίες αρθρωτές και στα αρσενικά θυσανώδεις.
Η στοματική τους συσκευή είναι νύσσοντος τύπου, δηλαδή έχει τέτοια διαμόρφωση, ώστε να μπορεί να τρυπά το δέρμα του θύματος και να ρουφά το αίμα.
Το πάνω και κάτω χείλος σχηματίζουν προβοσκίδα και οι σιαγόνες στο θηλυκό έχουν επιμηκυνθεί και χρησιμεύουν για το τρύπημα του δέρματος.
Τα αρσενικά δεν έχουν τόσο αποτελεσματικά στοματικά εξαρτήματα, γι’ αυτό τρέφονται με φυτικούς χυμούς.
Τα κουνούπια ζουν σε ελώδεις περιοχές κυρίως των τροπικών και υποτροπικών χωρών, αλλά επιζούν σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη, ακόμη και στις πολικές περιοχές.
Το νερό είναι απαραίτητο για τη συμπλήρωση του βιολογικού τους κύκλου, γι’ αυτό και η παρουσία των κουνουπιών είναι πιο έντονη στις περιοχές όπου υπάρχουν νερά και μάλιστα λιμνάζοντα.
Τα αβγά τους εκκολάπτονται στο νερό με τη θερμότητα του περιβάλλοντος, ενώ οι προνύμφες και οι νύμφες ζουν στο νερό. Αναπνέουν ατμοσφαιρικό αέρα, γι’ αυτό κατά διαστήματα ανεβαίνουν στην επιφάνεια.
Το τσίμπημα των κουνουπιών είναι ενοχλητικό γι’ αυτό και σε πολλές περιοχές γίνεται προσπάθεια περιορισμού τους με ψεκασμούς.
Το είδος που μεταδίδει το πλασμώδιο της ελονοσίας είναι ο Κώνωψ ο ανωφελής του γένους Anopheles. Διαφέρει από το κοινό κουνούπι γιατί όταν κάθεται, το πίσω μέρος του σώματος είναι ανασηκωμένο στον αέρα, ενώ στο κοινό κουνούπι είναι παράλληλο προς την επιφάνεια επαφής. Επίσης η προνύμφη στο κοινό κουνούπι, όταν ανεβαίνει στην επιφάνεια του νερού, στέκεται λοξά, ενώ η προνύμφη του ανωφελή παράλληλα με την επιφάνεια.
Στην Ελλάδα παλιότερα ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έπασχε από ελονοσία. Με την αποξήρανση όμως πολλών ελών και τη συστηματική καταπολέμηση του κουνουπιού με εντομοκτόνα η ασθένεια αυτή σχεδόν εξαφανίστηκε.
