(ΒΑΣΙΛΕΙΣ)
Βασιλιάς της Θήβας, γιος του Λάβδακου, εγγονός του Κάδμου και πατέρας του Οιδίποδα.
Ο πατέρας του πέθανε, όταν ακόμα βρισκόταν στη βρεφική ηλικία, και ο Λύκος ανέλαβε [GLi]την κυβέρνηση της Θήβας, ως επίτροπος του Λάιου. Επειδή ο Λύκος μεταχειρίστηκε σκληρά την Αντιόπη, τα παιδιά της, Αμφίονας και Ζήθος, τον σκότωσαν και ο Λάιος φυγαδεύτηκε από ορισμένους που ήθελαν να μην εξαφανιστεί το γένος του Κάδμου.
Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, ο Λάιος εξορίστηκε από τα παιδιά της Αντιόπης. Ο Λάιος φιλοξενήθηκε στην Ήλιδα από τον Πέλοπα.
Ερωτεύτηκε πολύ τον όμορφο γιο του Πέλοπα Χρύσιππο, τον απήγαγε και τον πήγε στη Θήβα, όπου ο Χρύσιππος προσβλημένος αυτοκτόνησε από ντροπή. Όταν ο Πέλοπας αντίκρισε το πτώμα του γιου του, καταράστηκε τον Λάιο να μην αποκτήσει παιδιά ή, αν αποκτήσει, να σκοτωθεί από το γιο του. Μετά το θάνατο του Αμφίονα, ο Λάιος έγινε βασιλιάς της Θήβας. Παντρεύτηκε την κόρη του Μενοικέα Ιοκάστη ή Επικάστη, παρακούοντας το χρησμό του μαντείου των Δελφών, που τον προειδοποιούσε να μην αποκτήσει γιο, γιατί θα σκοτωνόταν απ’ αυτόν.
Όταν γεννήθηκε ο γιος του Οιδίποδας, ο Λάιος προσπάθησε να τον εξαφανίσει, δίνοντάς τον σε κάποιο βοσκό να τον πετάξει στον Κιθαιρώνα. Όμως ο Οιδίποδας σώθηκε από κάποιον άλλο βοσκό και αργότερα, όταν ενηλικιώθηκε, σκότωσε τον Λάιο, χωρίς να ξέρει πως ήταν ο πατέρας του.
