(ΒΟΤΑΝΙΚΗ)
Μανιτάρια, ή, αμανίτες = Πολυκύτταροι μύκητες που συναντιούνται την άνοιξη και το φθινόπωρο σε λιβάδια και δάση, στη βάση των δέντρων, πάνω σε σωρούς κοπριάς κ.α.
Τα περισσότερα μανιτάρια [GLi] έχουν σχήμα «ομπρέλας», με ένα πόδι στη μέση που λέγεται μυκόστυπος ή στύπος, πάνω στο οποίο στηρίζεται το καπέλο που λέγεται μυκοπίλιο ή πίλος.
Στο κάτω μέρος του μυκόστυπου, μέσα στο έδαφος, απλώνεται ένα αραιό δίκτυο από υφές (κλωστές), το μυκήλιο ή θαλλός.
Στο κάτω μέρος του πίλου διακρίνουμε ακτινωτά ελάσματα.
Πάνω στα ελάσματα δημιουργούνται μικρά εξογκώματα, τα βασίδια, από τα οποία παράγονται τα σπόρια. Όταν ωριμάσουν τα σπόρια, ελευθερώνονται και πέφτουν στο έδαφος.
Από τα σπόρια που θα βρεθούν σε κατάλληλες συνθήκες δημιουργείται το μυκήλιο και από αυτό ένα νέο μανιτάρι.
Τα μανιτάρια, όπως όλοι οι μύκητες, δε φωτοσυνθέτουν, είναι ετερότροφοι σαπροφυτικοί οργανισμοί και τρέφονται από οργανικές ουσίες σε αποσύνθεση (αποικοδομητές).
Προσφέρουν έτσι σημαντική υπηρεσία στη φύση συμβάλλοντας στην ανοργανοποίηση της νεκρής οργανικής ύλης.
Τα μανιτάρια χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, στα δηλητηριώδη και αυτά που τρώγονται από τον άνθρωπο.
Στους αγρούς είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε τις δύο κατηγορίες, αν και υπάρχουν αρκετά γνωρίσματα, γιατί χρειάζεται μεγάλη πείρα.
Σήμερα γίνονται ειδικές καλλιέργειες από εδώδιμα μανιτάρια.
Η καλλιέργεια γίνεται χωρίς ηλιακό φως σε [GLi] ειδικά θερμοσπορεία ή σε υπόγεια, όπου η θερμοκρασία πρέπει να είναι 10–18°C και η σχετική υγρασία του περιβάλλοντος 70–85%.
Το θρεπτικό μέσο που χρησιμοποιείται είναι καλοχωνεμένη κοπριά, ιδίως αλόγων, ανακατεμένη με άχυρο σιταριού.
Το μείγμα, αφού για ένα μήνα υποστεί κατάλληλη κατεργασία, τοποθετείται στο μέρος της καλλιέργειας σε στρώματα 15-30 εκ., όπου πιέζεται και βρέχεται με νερό, ώστε να γίνει στρώμα επίπεδο και συμπαγές.
Στα στρώματα αυτά τοποθετούνται μυκήλια σε βάθος 5 εκ. και όταν η θερμοκρασία της κοπριάς είναι 24–26°C. Σε 7–10 μέρες με σταθερή αυτή τη θερμοκρασία δίνουν γρήγορα το στύπο και τον πίλο.
Ύστερα από περίπου ένα μήνα σκεπάζεται η επιφάνεια του στρώματος με 2-3 εκ. πηλώδους χώματος για να μη χάνεται η υγρασία και η θερμοκρασία της κοπριάς, που θα πρέπει να διατηρείται στους 12–14°C, οπότε η παραγωγή κρατά 4–6 μήνες.
Παράλληλα η υγρασία του περιβάλλοντος πρέπει να είναι στο 70–80% και τα ποτίσματα να γίνονται με χλιαρό νερό.
Η συγκομιδή τους αρχίζει 5–6 εβδομάδες [GLi] από την τοποθέτηση των μυκηλίων στην κοπριά.
Γενικά, η καλλιέργεια των μανιταριών είναι εύκολη, φθηνή και αποδοτική.
