(Γεν. Ενδιαφέροντος)
Η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με ουσίες ή ενέργειες προερχόμενες από ανθρώπινη δραστηριότητα, που έχουν ως αποτέλεσμα τη διατάραξη της ισορροπίας των φυσικών οικοσυστημάτων.
Για την αλλοίωση [GLi] του περιβάλλοντος ο όρος ρύπανση είναι ορθότερος από τον όρο μόλυνση που επικράτησε και χρησιμοποιείται συχνότερα, καθώς η μόλυνση στην κυριολεξία αναφέρεται σε επιδράσεις μικροοργανισμών.
Η μόλυνση του περιβάλλοντος είναι προϊόν της βιομηχανικής επανάστασης και της αστυφιλίας (της συγκέντρωσης πολλών ανθρώπων στα αστικά κέντρα). Πριν από τη βιομηχανική επανάσταση οι κοινωνίες ήταν κυρίως αγροτικές. Οι επιδράσεις του ανθρώπου στα οικοσυστήματα (ξύλευση, πυρκαγιές, ρίψη απορριμμάτων κ.ά.) ήταν τέτοιες που επέτρεπαν στα οικοσυστήματα να τις αφομοιώνουν και να διατηρούν τις ισορροπίες τους.
Η ανάπτυξη της βιομηχανίας και η αστυφιλία είχε ως αποτέλεσμα να παράγονται ουσίες, οι οποίες, όταν καταλήγουν στα φυσικά οικοσυστήματα, αυτά δεν μπορούν να τις ενσωματώσουν και να τις αφομοιώσουν με αποτέλεσμα την ανατροπή της ισορροπίας τους.
Αυτές οι ουσίες λέγονται ρυπαντές.
Οι ρυπαντές διακρίνονται:
α) Σε αυτούς που ρυπαίνουν λόγω της ποσότητάς τους, δηλαδή υπάρχουν μέσα στα φυσικά οικοσυστήματα ή αναγνωρίζονται από αυτά και αφομοιώνονται σε κανονικές ποσότητες, όμως σε μεγαλύτερες προκαλούν διαταραχές. Τέτοιες είναι το διοξείδιο του άνθρακα, τα οργανικά απόβλητα κ.ά.
β) Σε αυτούς που δεν υπάρχουν ή δεν αναγνωρίζονται από τα οικοσυστήματα και ρυπαίνουν λόγω της χημικής τους σύστασης. Τέτοια είναι τα προϊόντα κυρίως της χημικής βιομηχανίας (βαριά μέταλλα, πλαστικά, απορρυπαντικά κ.ά.).
Η μόλυνση διακρίνεται σε τρεις βασικές μορφές, την ατμοσφαιρική μόλυνση, τη μόλυνση του νερού και των θαλασσών και τη μόλυνση του εδάφους. Ωστόσο, η μεταφορά των ρύπων ανάμεσα στον αέρα, το νερό και το έδαφος είναι σύνηθες φαινόμενο. Για παράδειγμα, η εκπομπή διοξειδίου του θείου, που προέρχεται από την καύση προϊόντων πετρελαίου και άνθρακα, στον αέρα έχει επιδράσεις στο έδαφος και στο νερό (όξινη βροχή).
Ο αέρας ρυπαίνεται κυρίως[GLi]από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, των εργοστασίων και των οικιακών θερμάνσεων, τα αιωρούμενα σωματίδια και τη σκόνη. Το νερό ρυπαίνεται κυρίως από τα λύματα των εργοστασίων, τα οικιακά λύματα, τις πετρελαιοκηλίδες, τα λιπάσματα και τα εντομοκτόνα που καταλήγουν εκεί από τις γεωργικές καλλιέργειες.
Το έδαφος ρυπαίνεται από τα στερεά απορρίμματα, τα στερεά απόβλητα των βιομηχανιών και εργοστασίων, τα εντομοκτόνα κ.ά. Ιδιαίτερες μορφές ρύπανσης είναι η ηχορύπανση, η επίδραση ακτινοβολιών και ραδιενέργειας, η τρύπα του όζοντος από τους χλωροφθοράνθρακες (CFC), η φωτοχημική αχλή (νέφος), η όξινη βροχή κ.ά.
Πολλά ακραία φαινόμενα που παρατηρούνται στο κλίμα της Γης (ακραία καιρικά φαινόμενα), η εξαφάνιση πολλών ειδών οργανισμών, η υπεραύξηση κάποιων άλλων κατά εποχές σε ορισμένες περιοχές αποδίδονται σε παράγοντες ρύπανσης ή αλλοίωσης του περιβάλλοντος.
Τα ποσοστά μόλυνσης είναι δύσκολο να προσδιοριστούν με ακρίβεια, ιδιαίτερα σε παγκόσμια κλίμακα. Το πιο τεκμηριωμένο ποσοστό είναι η παγκόσμια αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα με ρυθμό 0,5% το χρόνο, που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Γενικά, υπάρχει μια τάση μείωσης του επιπέδου των ρύπων στις αναπτυγμένες χώρες σε αντίθεση με τις αναπτυσσόμενες, που βρίσκονται σε ραγδαία εκβιομηχάνιση. Στις αναπτυγμένες χώρες υπάρχουν μέτρα περιβαλλοντολογικής προστασίας και ανάπτυξης νέων τεχνολογιών παραγωγής ουσιών λιγότερο επιβλαβών για το περιβάλλον.
